กุลาวกชาดก

๑. กุลาวกชาดก


ว่าด้วยการเสียสละ

             [๓๑]  ดูกรมาตลีเทพบุตร ที่ต้นงิ้วมีลูกนกครุฑจับอยู่ ท่านจงหันหน้ารถกลับ
                          เรายอมสละชีวิตให้พวกอสูร  ลูกนกครุฑเหล่านี้อย่าได้แหลกลาญ
                          เสียเลย.

จบ กุลาวกชาดกที่ ๑.








๒. นัจจชาดก


เหตุที่ยังไม่ให้ลูกสาว

             [๓๒]  เสียงของท่านก็เพราะ หลังของท่านก็งาม คอของท่านก็เปรียบดังสีแก้ว
                          ไพฑูรย์ และหางของท่านก็ยาวตั้งวา เราจะไม่ให้ลูกสาวของเราแก่ท่าน
                          ด้วยการรำแพนหาง.

จบ นัจจชาดกที่ ๒.








๓. สัมโมทมานชาดก


ว่าด้วยพินาศเพราะทะเลาะกัน

             [๓๓]  นกทั้งหลายพร้อมเพรียงกันพากันเอาข่ายไป เมื่อใด พวกมันทะเลาะกัน
                          เมื่อนั้น พวกมันจักตกอยู่ในอำนาจของเรา.

จบ สัมโมทมานชาดกที่ ๓.








๔. มัจฉชาดก


ว่าด้วยความหึงหวง

             [๓๔]  ความเย็น ความร้อน และการติดอยู่ในแห  ไม่ได้เบียดเบียนเราให้ได้
                          รับทุกข์เลย แต่ข้อที่นางปลาสำคัญว่า เราไปหลงนางปลาตัวอื่นนั่นแหละ
                          เบียดเบียนเราให้ได้รับทุกข์.

จบ มัจฉชาดกที่ ๔.








๕. วัฏฏกชาดก


ว่าด้วยความจริง

             [๓๕]  ปีกของเรามีอยู่ แต่ก็บินไม่ได้ เท้าทั้งสองของเราก็มีอยู่ แต่ก็เดินไม่ได้
                          มารดาและบิดาของเราออกไปหาอาหาร ดูกรไฟ ท่านจงถอยกลับไปเสีย.

จบ วัฏฏกชาดกที่ ๕.








๖. สกุณชาดก


ว่าด้วยที่พึ่งให้โทษ

             [๓๖]  นกทั้งหลายอาศัยต้นไม้ใด ต้นไม้นั้นย่อมทิ้งเอาไฟลงมา นกทั้งหลายจง
                          พากันหนีไปอยู่เสียที่อื่นเถิด ภัยเกิดจากที่พึ่งของพวกเราแล้ว.

จบ สกุณชาดกที่ ๖.








๗. ติตติรชาดก


ว่าด้วยผู้มีความอ่อนน้อม

             [๓๗]  นรชนเหล่าใด ฉลาดในธรรม ย่อมนอบน้อมคนผู้เจริญ นรชนเหล่านั้น
                          เป็นผู้ได้รับความสรรเสริญในปัจจุบันนี้ และมีสุคติเป็นที่ไปในเบื้องหน้า.

จบ ติตติรชาดกที่ ๗.








๘. พกชาดก


ว่าด้วยผู้ฉลาดแกมโกง

             [๓๘]  บุคคลผู้ใช้ปัญญาหลอกลวงคนอื่น ย่อมไม่ได้ความสุขเป็นนิตย์ เพราะผู้-
                          ใช้ปัญญาหลอกลวงคนอื่น ย่อมประสบผลแห่งบาปกรรมที่ตนทำไว้
                          เหมือนนกยางถูกปูหนีบคอฉะนั้น.

จบ พกชาดกที่ ๘.








๙. นันทชาดก


ว่าด้วยการกล่าวคำหยาบ

             [๓๙]  ทาสชื่อนันทกะเป็นบุตรของนางทาสี ยืนกล่าวคำหยาบคายในที่ใด เรารู้
                          ว่ากองแห่งรัตนะทั้งหลาย และดอกไม้ทองมีอยู่ในที่นั้น.

จบ นันทชาดกที่ ๙.








๑๐. ขทิรังคารชาดก


ว่าด้วยผู้มีจิตมั่นคง

             [๔๐]  เราจะตกนรกมีเท้าขึ้นเบื้องบน มีศีรษะลงเบื้องล่างก็ตาม เราจักไม่ทำ
                          กรรมอันไม่ประเสริฐ ขอเชิญท่านจงรับก้อนข้าวเถิด.

จบ ขทิรังคารชาดกที่ ๑๐.