ลักขณชาดก

๑. ลักขณชาดก


ว่าด้วยผู้มีศีล

             [๑๑]  ความเจริญย่อมมีแก่ชนทั้งหลายผู้มีศีล ประพฤติในปฏิสันถาร ท่านจง
                          ดูลูกเนื้อชื่อลักขณะ ผู้อันหมู่แห่งญาติแวดล้อมกลับมาอยู่ อนึ่ง ท่าน
                          จงดูลูกเนื้อชื่อกาฬะนี้ ผู้เสื่อมจากพวกญาติกลับมาแต่ผู้เดียว.

จบ ลักขณชาดกที่ ๑.








๒. นิโครธมิคชาดก


ว่าด้วยการเลือกคบ

             [๑๒]  ท่านหรือคนอื่นก็ตาม พึงคบหาแต่พระยาเนื้อชื่อว่านิโครธเท่านั้น ไม่
                          ควรเข้าไปอาศัยอยู่กับพระยาเนื้อชื่อว่าสาขะ ความตายในสำนักพระยา
                          เนื้อนิโครธประเสริฐกว่า  การมีชีวิตอยู่ในสำนักพระยาเนื้อสาขะจะ
                          ประเสริฐอะไร.

จบ นิโครธมิคชาดกที่ ๒.








๓. กัณฑินชาดก


ว่าด้วยผู้ตกอยู่ในอำนาจหญิง

             [๑๓]  เราติเตียนบุรุษผู้มีลูกศรเป็นอาวุธ ยิงปล่อยไปเต็มกำลัง เราติเตียน
                          ชนบทที่มีหญิงเป็นผู้นำ อนึ่ง สัตว์เหล่าใด ตกอยู่ในอำนาจของหญิง
                          ทั้งหลาย สัตว์เหล่านั้นบัณฑิตติเตียนแล้ว.

จบ กัณฑินชาดกที่ ๓.








๔. วาตมิคชาดก


ว่าด้วยอำนาจของรส

             [๑๔]  ได้ยินว่า สิ่งอื่นที่จะเลวยิ่งไปกว่ารสทั้งหลายไม่มี รสเป็น
                          สภาพเลวแม้กว่าถิ่นฐาน   แม้กว่าความสนิทสนม นายสญชัย
                          อุยยาบาล นำเนื้อสมันซึ่งอาศัยอยู่ในป่าชัฏมาสู่อำนาจของตนได้ด้วยรส
                          ทั้งหลาย.

จบ วาตมิคชาดกที่ ๔.








๕. ขราทิยชาดก


ว่าด้วยผู้ล่วงเลยโอวาท

             [๑๕]  ดูกรนางเนื้อขราทิยา ฉันไม่สามารถจะสั่งสอนเนื้อตัวนั้น ผู้มี ๘ กีบ
                          มีเขาคดแต่โคนจนถึงปลายเขา ล่วงเลยโอวาทเสียตั้ง ๗ วัน.

จบ ขราทิยาชาดกที่ ๕.








๖. ติปัลลัตถมิคชาดก


ว่าด้วยเล่ห์กลลวงพราน

             [๑๖]  ฉันยังเนื้อหลานชายผู้มี ๘ กีบ นอนโดยอาการ ๓ ท่า มีเล่ห์กลมารยา
                          หลายอย่าง ดื่มกินน้ำในเวลาเที่ยงคืน ให้เล่าเรียนมายาของเนื้อดีแล้ว
                          ดูกรน้องหญิง เนื้อหลานชายกลั้นลมหายใจไว้ได้ โดยช่องนาสิก
                          ข้างหนึ่งแนบติดอยู่กับพื้น จะทำเล่ห์กลลวงนายพรานด้วยอุบาย ๖
                          ประการ.

จบ ติปัลลัตถมิคชาดกที่ ๖.








๗. มาลุตชาดก


ว่าด้วยความหนาวเกิดแก่ลม

             [๑๗]  ข้างขึ้นหรือข้างแรมก็ตาม สมัยใดลมย่อมพัดมา สมัยนั้นย่อมมีความ
                          หนาว เพราะความหนาวเกิดแต่ลม ในปัญหาข้อนี้ ท่านทั้งสองชื่อว่า
                          ไม่แพ้กัน.

จบ มาลุตชาดกที่ ๗.





๘. มตกภัตตชาดก


ว่าด้วยสัตว์ไม่ควรฆ่าสัตว์

             [๑๘]  ถ้าสัตว์ทั้งหลายพึงรู้อย่างนี้ว่า ชาติสมภพนี้เป็นทุกข์ สัตว์ไม่ควรฆ่า
                          สัตว์ เพราะว่าผู้มีปกติฆ่าสัตว์ย่อมเศร้าโศก.

จบมตกภัตตชาดกที่ ๘.








๙. อายาจิตภัตตชาดก


ว่าด้วยการเปลื้องตน

             [๑๙]  ถ้าท่านปรารถนาจะเปลื้องตนให้พ้น ท่านละโลกนี้ไปแล้วก็จะพ้นได้
                          ก็ท่านเปลื้องตนอยู่อย่างนี้ กลับจะติดหนักเข้า เพราะนักปราชญ์หาได้
                          เปลื้องตนด้วยอาการอย่างนี้ไม่ การเปลื้องตนอย่างนี้ เป็นเครื่องติดของ
                          คนพาล.

จบ อายาจิตภัตตชาดกที่ ๙.








๑๐. นฬปานชาดก


ว่าด้วยการพิจารณา

             [๒๐]  พระยากระบี่ไม่เห็นรอยเท้าขึ้น เห็นแต่รอยเท้าลง จึงกล่าวว่า เราจัก
                          ดื่มน้ำด้วยไม้อ้อ ท่านก็จักฆ่าเราไม่ได้.

จบ นฬปานชาดกที่ ๑๐.